Korzenie warszawskiej psychologii sięgają wielkiego ruchu intelektualnego znanego pod nazwą logiczno-matematycznej Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Ruch ten zainicjowany pod koniec XIX wieku we Lwowie przez filozofa Kazimierza Twardowskiego, ucznia wiedeńskiego filozofa, Franza von Brentano, w krótkim czasie przyciągnął rzesze indywidualności – zarówno nauczycieli jak i uczniów – reprezentantów szeroko rozumianej filozofii i matematyki. Wśród z nich znalazły się tej miary postaci jak matematycy Stefan Banach, Stanisław Ulam i Hugo Steinhaus, czy logicy Jan Łukasiewicz i Alfred Tarski. Byli w tej grupie również przyszli warszawscy psychologowie: Władysław Witwicki, przyszły kierownik Zakładu Psychologii Ogólnej na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1919-1948, Stefan Baley – lekarz i psycholog, kierownik Zakładu Psychologii Wychowawczej w latach 1927-1952, Meczysław Kreutz, nauczyciel jednej z najważniejszych postaci polskiej powojennej psychologii, Tadeusza Tomaszewskiego (kierownika Katedry Psychologii Ogólnej w latach 1949-1968, późniejszego dyrektora Instytutu Psychologii w latach 1968-1978).

Dzięki staraniom Marii Żebrowskiej (profesora psychologii wychowawczej) w 1950 roku Uniwersytet Warszawski otworzył pierwsze w Polsce niezależne studia magisterskie z psychologii. Początkowo niewielka grupka 20 studentów w roku 1970 zwiększyła swą liczbę do 60 rocznie. Pierwsi absolwenci, w większości studenci Tadeusza Tomaszewskiego, szybko zajęli poczesne miejsca w polskiej psychologii, inicjując nowe dziedziny wiedzy i przygotowując nowe pokolenia swoich następców. Byli wśród nich Janusz Reykowski (psychologia osobowości i psychologia społeczna), Jan Strelau (psychologia temperamentu), Ida Kurcz (psycholingwistyka), Józef Kozielecki (podejmowanie decyzji), Stanisław Mika (psychologia społeczna), Adam Frączek (teoria agresji). Wybitnymi uczniami profesor Żebrowskiej byli Antonina Gurycka i Andrzej Jurkowski (psychologia wychowawcza), Halina Spionek (kliniczna psychologia dziecka), Ziemowit Włodarski (psychologia uczenia się) i Anna Matczak (psychologia różnic indywidualnych).

W późnych latach 50-tych i wczesnych 60-tych, w czasach post-stalinowskiej odwilży, wiele z tych osób uzyskało (jak na te czasy wyjątkową) możliwość odwiedzenia wybitnych uniwersytetów amerykańskich i spotkania się ze sztandarowymi wówczas postaciami psychologii. Zaowocowało to nowymi pomysłami teoretycznymi i, przede wszystkim, naciskiem kładzionym na metodologicznie poprawne badania empiryczne, w tym badania eksperymentalne i podstawowe, którym bliżej było do nauki światowej aniżeli do oficjalnej ideologii marksistowsko-leninowskiej. W przeciwieństwie do pozostałych krajów bloku, polskie podręczniki z psychologii z tamtego okresu zawierały treści merytoryczne, a nie ideologiczne, a znaczna część pracowników warszawskiej psychologii uczestniczyła w międzynarodowych konferencjach, organizowanych zarówno w Polsce jak i za granicą. Na przykład, lata 70-te i 80-te to złote lata warszawskiej psychologii społecznej, której reprezentanci tworzyli pod koniec lat 80-tych trzecią co do wielkości grupę członków Europejskiego Towarzystwa Eksperymentalnej Psychologii Społecznej, a także warszawskiej psychologii różnic indywidualnych, z której rekrutowało się wielu bardzo aktywnych członków Europejskiego Towarzystwa Psychologii Osobowości. Ta niezależność teoretyczna i ogólna atmosfera większej swobody, nie mająca sobie równych w innych ośrodkach psychologicznych Europy Środkowej i Wschodniej, tworzyła klimat sprzyjający nie tylko aktywności naukowej ale również aktywności opozycyjnej wobec reżimu, w której uczestniczyli zarówno studenci jak i wykładowcy. Znalazło to swój wyraz m.in. w poparciu protestów studenckich w marcu 1968, w późniejszym aktywnym proteście wobec odgórnych przekształceń stosunkowo neutralnego politycznie Związku Studentów Polskich w Socjalistyczny Związek Studentów Polskich, w aktywnym uczestnictwie w “Solidarności”, a także oporowi jaki stawił Wydział w czasie stanu wojennego.

Rok 1989 to rok polityczno-ekonomicznej przebudowy kraju. Kolejne lata przyniosły szereg zmian również w systemie edukacyjnym kraju. Powstały prywatne uczelnie, również kształcące psychologów, wprowadzono system płatnych studiów na uczelniach publicznych, od roku 1994 obecny też na Wydziale Psychologii UW, zasadniczo zwiększyła się liczba kształconych studentów, a także znacznie większy nacisk położono w dydaktyce na praktyczne zastosowania wiedzy psychologicznej w dziedzinach dotąd nieistniejących w polskiej psychologii (psychologia reklamy i marketingu, psychologa zarządzania, psychologia ekonomiczna, psychologia środowiskowa i inne). Wszystkie te zmiany wpłynęły na obecny kształt Wydziału Psychologii. W roku 1997 Wydział wprowadził rewolucyjną zmianę dotychczasowego programu studiów. Dotychczasowy sztywny, “szkolny” system szczelnie wypełniony obowiązkowymi zajęciami, zastąpiony został elastycznym liberalnym systemem, w którym student od pierwszego roku posiada swobodę wyboru kursów, a sposób studiowania jest maksymalnie zindywidualizowany (np. każdy student ma swojego tutora). Bez wątpienia jest to najbardziej liberalny i otwarty system studiów psychologicznych w Polsce.

Aczkolwiek Wydział patrzy przede wszystkim w przyszłość, nie zapominamy o naszej przeszłości. Nie zapominamy też o niechlubnej historii miejsca, w którym się znajdujemy. To tu, w budynku obecnego Wydziału Psychologii, mieściła się w czasie wojny komenda SS i w tym miejscu, na Umschlagplatzu znajdował się punkt transportu Żydów z warszawskiego Getta do obozu koncentracyjnego w Treblince. Pragniemy aby tę historię przypominała nam nie tylko pamiątkowa tablica na budynku, ale żeby stała się ona przesłaniem dla nas wszystkich. Bo demokracja, tolerancja i brak uprzedzeń są największymi wartościami, jakie możemy przekazać studiującej u nas młodzieży.

Z okazji okrągłego jubileuszu Psychologii na UW 28 listopada 2015 r. w Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich odbyła się uroczysta sesja „W stulecie Psychologii na Uniwersytecie Warszawskim. Mistrzowie i ich dziedzictwo”.  Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z uroczystości.