Czerniawska Ewa
psychologia uczenia się i pamięci, a w szczególności: strategie pamięciowe, metapoznanie, usprawnianie pamięci, różnice indywidualne w zakresie pamięci i uczenia się, psychologia węchu, wpływ muzyki na funkcjonowanie poznawcze
Książki
- Czerniawska, E., i Ledzińska, M. (1994). Ja i moja pamięć. O użytecznych strategiach uczenia się. Warszawa: WSiP.
- Czerniawska, E. (1999). Dynamika zachowań strategicznych w uczeniu się z tekstów podręcznikowych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Czerniawska, E. (red.). (2005). Pamięć. Zjawiska zwykłe i niezwykle. Warszawa: WSiP.
- Czerniawska, E., Czerniawska-Far, J.M. (2007). Psychologia węchu i pamięci węchowej. Warszawa: WAiP.
- Czerniawska, E., Ledzińska, M. (2007). Jak się uczyć? Bielsko-Biała: ParkEdukacja.
- Czerniawska, E., Czerniawska-Far, J.M. (2009). Człowiek w świecie zapachów. Warszawa: WAiP.
- Wrona-Polańska, H., Czerniawska, E., Wrona, L. (red.).(2009). Szkice o ludzkim poznawaniu i odczuwaniu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
- Ledzińska, M., Czerniawska, E. (2011). Psychologia nauczania. Ujęcie poznawcze. Warszawa: PWN.
- Czerniawska, E. (red.). (2012). Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka. Warszawa: Difin.
Artykuły
Czerniawska, E. (2000). Muzyka jako kontekst zadania pamięciowego. Forum Psychologiczne, 5, 93-107.
Czerniawska, E. (2000). Zależność-niezależność od pola a osiągnięcia szkolne. Nowiny Psychologiczne, 3, 45-54.
Czerniawska, E. (2000). Interprzedmiotowe zróżnicowanie aktywności strategicznej, bezradność intelektualna i osiągnięcia w uczeniu się. Przegląd Psychologiczny, 43, 495-508.
Czerniawska, E. (2001). Giętkość strategiczna jako podstawowy wymiar efektywnego uczenia się. Nowiny Psychologiczne, 2, 45-61.
Czerniawska, E. (2001). Oddziaływania szkoły a aktywność strategiczna uczniów. Psychologia Rozwojowa, 6, 405-415.
Czerniawska, E. (2002). Refleksyjność-impulsywność a przebieg i efekty uczenia się. Nowiny Psychologiczne, 1, 21-33.
Czerniawska, E., i Cantwell, R. (2002). Polska adaptacja Kwestionariusza Giętkości Strategicznej („Strategic Flexibility Questionnaire”) R. Cantwella. Polskie Forum Psychologiczne, 7, 5-15.
Czerniawska, E. (2002). Giętkość strategiczna i głębokie przetwarzanie – podstawowe elementy efektywnego uczenia się. Kognitywistyka i Media w Edukacji, 6, 183-196.
Czerniawska, E., Brola, T. (2002). Ekstrawersja-introwersja a pamięć w kontekście społecznym i indywidualnym. Psychologia Rozwojowa, 7, 118-126.
Czerniawska, E. (2003). Nadzwyczajna pamięć (część pierwsza). Wczesne badania naukowe nad rachmistrzami pamięciowymi i zapamiętywaniem materiału liczbowego. Nowiny Psychologiczne, 1, 65-77.
Czerniawska, E. (2003). Nadzwyczajna pamięć (część druga). Pamięć, która nie przestaje zadziwiać – przypadek Szereszewskiego. Nowiny Psychologiczne, 2, 71-85.
Czerniawska, E., Cantwell, R. (2003). Strategic control of learning: A Polish replication of the Strategic Flexibility Questionnaire. Kwartalnik Pedagogiczny, 1-2 (187-188), 161-175.
Czerniawska, E. (2003). Aktywność strategiczna: zależna czy niezależna od dziedziny wiedzy/przedmiotu nauczania? Ruch Pedagogiczny, 74, 19-33.
Czerniawska, E. (2003). Nadzwyczajna pamięć (część trzecia). Mnemoniści i badania nad ekspertami. Nowiny Psychologiczne, 3, 81-95.
Czerniawska, E. (2003). Nadzwyczajna pamięć (część czwarta). Badania Johna Wildinga i Elizabeth Valentine. Nowiny Psychologiczne, 4, 73-85.
Czerniawska, E., Hankała, A. (2003). Ejdetyzm – przegląd koncepcji teoretycznych i badań. Przegląd Psychologiczny, 46, 441-457.
Buczkowska, I., Czerniawska, E. (2003). Refleksyjność-impulsywność a aktywność strategiczna. Psychologia Rozwojowa, 8, 155-164.
Czerniawska, E. (2004). Nadzwyczajna pamięć (część piąta). Implikacje dla teorii i praktyki. Nowiny Psychologiczne, 1, 77-87.
Czerniawska, E., Czerniawska, J.M. (2004). Pamięć węchowa: wprowadzenie w problematykę. Psychologia-Etologia-Genetyka, 10, 37-58.
Jakubowski, M., Czerniawska, E. (2004). Wpływ kursów szybkiego czytania na wybrane aspekty funkcjonowania poznawczego. Psychologia Rozwojowa, 9, 47-53.
Czerniawska, E., Czerniawska, J.M. (2005). Pamięć węchowa: jedyna w swoim rodzaju? Psychologia-Etologia-Genetyka, 11, 7-29.
Perczak, B., Czerniawska, E. (2005). Efekt Mozarta. Czyżby wiele hałasu o nic? Nowiny Psychologiczne, 1, 25-42.
Czerniawska-Far, J.M., Czerniawska, E. (2005). Kiedy węch i pamięć węchowa zawodzą? Nowiny Psychologiczne, 2, 67-91.
Czerniawska, E. (2005). Style uczenia się – przegląd zagadnienia. Nowiny Psychologiczne, 3, 43-63.
Czerniawska, E. (2005). Style uczenia się: koncepcja J. Vermunta. Ruch Pedagogiczny, 76, 5-22.
Łukaszewicz, K., Czerniawska, E. (2005). Czy Proust miał rację? Zapachy jako wskazówki pamięciowe. Psychologia Rozwojowa, 10, 69-78.
Czerniawska, E. (2006). Metapoznanie a inteligencja – przegląd poglądów teoretycznych i wyników badań. Przegląd Psychologiczny, 49, 119-139.
Czerniawska, E. (2006). Różnice indywidualne jako korelaty aktywności strategicznej i osiągnięć szkolnych uczniów gimnazjum i liceum. Polskie Forum Psychologiczne, 11, 238-255.
Czerniawska, E., Zawadzki, B. (red.).(2006). Rozwój: wspomaganie, stymulowanie, zagrożenia. Wprowadzenie. Psychologia Rozwojowa, 11, 9-11.
Czerniawska, E., Czerniawska-Far, J.M. (2006). Wpływ zapachów na zachowania konsumenckie: czyżby wodzili nas za nos? Nowiny Psychologiczne, 4, 5-22.
Czerniawska, E. (2006). Aktywność strategiczna i wybrane wymiary stylu poznawczego uczniów gimnazjum i liceum a ich osiągnięcia szkolne. Psychologia Rozwojowa, 11,93-103.
Czerniawska, E. , Czerniawska-Far, F.M. (2007). Zapachy jako wskazówki pamięciowe. Psychologia-Etologia-Genetyka,15, 7-29.
Domański, P., Czerniawska, E. (2007). Efekt Mozarta czy interferencja retroaktywna? Wpływ poprzedzającej muzyki instrumentalnej i wokalnej na efekty odtwarzania. Psychologia Rozwojowa, 12, 19-28.
Czerniawska, E. (2008). Wpływ muzyki na efektywność procesów pamięciowych. Ruch Pedagogiczny, 67, 35-47.
Kudlik. A., Czerniawska, E. (2008). Wpływ lęku na procesy pamięciowe z uwzględnieniem pośredniczącej roli muzyki.Ruch Pedagogiczny, 67, 19-40.
Czerniawska, E. (2008). „Wielka Piątka” a aktywność strategiczna i osiągnięcia w uczeniu się uczniów gimnazjum i liceum. Psychologia Rozwojowa, 13, 71-84.
Kraśkiewicz, A., Czerniawska, E. (2009). Wpływ muzyki na percepcję upływu czasu u młodzieży. Psychologia Rozwojowa,14, 53-64.
Czerniawska, E. (2010). Edukacja muzyczna a style uczenia się. Kwartalnik Pedagogiczny, 1(215),35-59.
Kudlik, A., Czerniawska, E. (2011). Kwestionariusz Niechcianych Myśli: Próba stworzenia narzędzia badającego skłonność do doświadczania intruzji w populacji zdrowej oraz jego weryfikacja empiryczna. Przegląd Psychologiczny, 54, 3, 221 – 239.
Czerniawska, E. (2011). Krytyczne myślenie przede wszystkim. Roczniki Psychologiczne, 14, 43-47.
Kudlik, A., Czerniawska, E. (2011). Wpływ myśli intruzyjnych na funkcjonowanie poznawcze u osób nieprzejawiających zaburzeń psychicznych. Psychologa Jakości Życia, 10, 159-172.
Czerniawska, E. (2012). Czy psychologia powinna mieć węch w nosie? Chowanna, tom specjalny, 89-107.
Czerniawska, E., Zegardło, E., Wojciechowski, J. (2013). Memories evoked by odors stimulating the olfactory nerve versus odors stimulating both the olfactory and trigeminal nerve: possible qualitative differences? Perceptual and Motor Skills, 117, 248-256.
Czerniawska, E. (2013). Zeznania świadków: na ile można im ufać? In Gremio, 84, 4-7.
Rozdziały
Czerniawska, E. (2002). Efekt kontekstu w pamięci. W M. Ledzińska, G. Rudkowska i L. Wrona (red.), Osoba – edukacja – dialog. Tom 2 (s. 39-49). Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej.
Czerniawska, E. (2002). Determinanty i rozwój samoregulacji w uczeniu się. W M. Ledzińska, G. Rudkowska i L. Wrona (red.), Osoba – edukacja – dialog. Tom 2 (s. 14-27). Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej.
Babiuch, M.E., Czerniawska, E. (2002). Predyktory powodzenia na studiach. W M. Ledzińska, G. Rudkowska i L. Wrona (red.), Osoba – edukacja – dialog. Tom 2 (s. 61-70). Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej.
Czerniawska, E. (2003). Strategiczna kontrola uczenia się u uczniów szkół średnich. W: B. Kaja (red), Wspomaganie rozwoju: psychostymulacja i psychokorekcja, tom 5 (s.219-235). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Buczkowska, I., Czerniawska, E. (2003). Związki refleksyjności-impulsywności z przebiegiem i efektami uczenia się – ujęcie rozwojowe. W: B. Kaja (red), Wspomaganie rozwoju: psychostymulacja i psychokorekcja, tom 5 (s.66-79). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Białek, J., Czerniawska, E. (2003). Strategiczna kontrola uczenia się u młodych dorosłych chorych na schizofrenię. Założenia teoretyczne i empiryczne. W: B. Kaja (red), Wspomaganie rozwoju: psychostymulacja i psychokorekcja, tom 5 (s.236-247). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Czerniawska, E. (2003). Samoregulacja w uczeniu się – osiągalny cel czy utopia? W: W. Kojs i Ł. Dawid (red.), Wokół dydaktyki podmiotowej (s. 41-53). Cieszyn: Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie.
Czerniawska, J.M., Czerniawska, E. (2005). Pamięć węchowa: fascynująca nieznajoma. W: E. Czerniawska (red.), Pamięć. Zjawiska zwykłe i niezwykłe (s. 90-109). Warszawa: WSiP.
Czerniawska, E., Hankała, A. (2005). Czy ejdetyzm może wspomagać pamięć? W: E. Czerniawska (red.), Pamięć. Zjawiska zwykłe i niezwykłe (s. 163-198). Warszawa: WSiP.
Czerniawska, E. (2005). Niezwykłe osiągnięcia pamięciowe: wrodzone czy wyćwiczone? W: E. Czerniawska (red.), Pamięć. Zjawiska zwykłe i niezwykłe (s.221-266). Warszawa: WSiP.
Czerniawska, E. (2005). Przedmowa. W: E. Czerniawska (red.), Pamięć. Zjawiska zwykle i niezwykłe (s. 5-8). Warszawa: WSiP.
Czerniawska, E. (2005). La réforme scolaire en Pologne et ses conséquences actuelles sur l’orientation des étudiants. Dans: L’orientation tout au long de la vie: un tremplin pour la réussite (p. 39-52). Bruxelles et Liège: Fancisco Ferrer et Editions du Céfale.
Czerniawska, E. (2005). Czego możemy nauczyć się od mnemonistów? W: M. Ledzińska, G. Rudkowska i L. Wrona (red.), Psychologia współczesna: Oczekiwania i rzeczywistość (s. 286-299). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Czerniawska, E. (2005). O złożonych związkach między zdolnościami i metapoznaniem. W: W. Limont i J. Cieślikowska (red.), Wybrane zagadnienia edukacji uczniów zdolnych, Tom I: Zdolności i stymulowanie ich rozwoju (s. 53-73). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Czerniawska, E. (2006). Style uczenia się studentów: dopasowanie do kierunku i roku studiów. W: W. Jakubowski (red.), Dzisiejsze czasy – edukacja wobec przemian w kulturze współczesnej (s. 117-138). Kraków: Impuls.
Czerniawska, E. (2007). Style uczenia się studentów elektroniki na początku i pod koniec studiów. W: J. Morbitzer (red.), Komputer w edukacji (s. 33-38). Kraków: Wydawnictwa Akademii Pedagogicznej.
Czerniawska, E. (2007). Strategiczna kontrola uczenia się w psychopatologii. W: B. M. Kaja i A. Molesztak (red.), Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja. Psychokorekcja (s. 201-221). Bydgoszcz: Wydawnictwa UKW.
Ledzińska, M., Czerniawska, E. (2008). The importance of cognitive selectiveness in the age of information flood. W: V. Lamanauskas (red.),Information and communication technology in education: opportunities and challenges, vol 5 (s. 80-86). Siauliai: Scientia Educologica.
Czerniawska, E. (2008). Poziom funkcjonowania intelektualnego a aktywność strategiczna i osiągnięcia w uczeniu się – doniesienie empiryczne. W: W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer (red.), Zdolności. Talent. Twórczość. Tom 1 (s. 53-67). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Czerniawska, E. (2008). Style uczenia się: status teoretyczny pojęcia i implikacje praktyczne. W: W. Ciarkowska i W. Oniszczenko (red.), Szkice z psychologii różnic indywidualnych (s. 61-72). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Czerniawska, E. (2009). Aktywność strategiczna w doświadczeniu indywidualnym uczących się. W: H. Wrona-Polańska, E. Czerniawska i L. Wrona (red.), Szkice o ludzkim poznawaniu i odczuwaniu (s. 24-42). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Czerniawska, E. Zawadzki, B. (2010). Aktywność strategiczna jako czynnik pośredniczący w relacji osobowość – osiągnięcia w nauce. W: A. Sękowski, W. Klinkosz (red.), Zdolności człowieka w ujęciu współczesnej psychologii (s. 15-31). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Wilsz, N., Czerniawska, E. (2010). Wpływ edukacji muzycznej na rozwój umiejętności samoregulacyjnych i aktywności strategicznej. W: W. Limont, J. Dreszer, J. Cieślikowska (red.), Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego (s. 99-120). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Ledzińska, M., Czerniawska, E. (2011). Prawidłowości rozwoju sfery metapoznawczej w teorii i praktyce nauczania. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (s. 353-363). Warszawa: PWN.
Kudlik, A., Czerniawska, E. (2011). Indywidualne oddziaływanie muzyki na człowieka – wpływ muzyki na nastrój. W: E. Goryńska, M. Ledzińska, M. Zajenkowski (red.), Nastrój. Modele, geneza, funkcje (s. 248-269). Warszawa: Wydawnictwa UW.
Czerniawska, E. (2012). Wprowadzenie. W: E. Czerniawska (red)., Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka (s. 7-9). Warszawa: Difin.
Czerniawska, E. (2012). Czy słuchanie muzyki może wspomóc procesy poznawcze? W: E. Czerniawska (red.), Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka (s. 69-88). Warszawa: Difin.
Czerniawska, E. (2013). Skuteczne uczenie się. Czyli jakie? W: Jak uczyć skutecznie? (s. 16-21). Publikacja pokonferencyjna. Warszawa: Nowoczesny Uniwersytet, Uniwersytet Warszawski.
Projekty badawcze
Badania finansowane z funduszy BST i BW Wydziału Psychologii UW: Samoregulacja w uczeniu się tekstów podręcznikowycg, 1994; Mnemotechniki u uczniów szkół średnich różnego typu, 1994; Wartość predyktywna egzaminów wstępnych na studia wyższe, 1995, 1996 (wspólne badania z dr M.E. Babiuch i prof. T. Sosnowskim); Adaptacja kwestionariusza „Wie lernst Du?” J. Lompschera, 1996; Interprzedmiotowe zróżnicowanie aktywności strategicznej, 1997; Usprawnianie pamięci: efekt kontekstu, 1999; Efekt kontekstu: rola różnic indywidualnych, 2000; Polska adaptacja Kwestionariusza Giętkości Strategicznej (Strategic Flexibility Questionnaire) R. Cantwella, 2001; Giętkość strategiczna u uczniów szkół średnich a zależność-niezależność od pola 2002; Strategiczna kontrola uczenia się u studentów cierpiących na depresję,2003; Podmiotowe korelaty aktywności strategicznej,2004; Style uczenia się a kierunek i rok studiów,2005; Wpływ muzyki na procesy poznawcze, 2006; Różnice indywidualne jako moderatory wpływu muzyki na procesy poznawcze ,2007; Wpływ edukacji muzycznej na funkcjonowanie poznawcze, 2008; Pamięć w życiu codziennym – konstrukcja kwestionariusza, 2009; „Psychospołeczna charakterystyka repatriantów z Polski żyjących w Niemczech ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływania subiektywnie doświadczanego stresu – badania pilotażowe”; Podmioty zaangażowane: Ruhr Universitat Bochum, Wydział Psychologii, Katedra Neuropsychologii(prof. Irene Daum, dr Patrizia Thoma)i Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii, Zakład Psychologii Uczenia się i Pamięci (prof. dr hab. Ewa Czerniawska, mgr Agata Kudlik). Jednostka finansująca: Deutsch Polnische Wissentschaftsstiftung (Polsko – Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki), nr wniosku: grant 2009 – 016-30 – 0; kwota projektu: 28 849 EU;
Pamięć w życiu codziennym – konstrukcja kwestionariusza, badania walidacyjne, 2010;; Perspektywa w pamięci autobiograficznej: wpływ wzbudzanego nastawienia, 2011; Wspomnienia przywoływane przez wskazówki zapachowe – reminiscencja w pamięci autobiograficznej u dorosłych w różnym wieku, 2012; Preferencje zapachowe a różnice indywidualne, 2013
- Psychologia uczenia się i pamięci – zajęcia kursowe i fakultatywne
- Sztuka Studiowania
- Jak usprawniać pamięć? Pamięć inna niż przeciętna
- Psychologia węchu
- Umiejętności akademickie
Opieka nad pracami magisterskimi i doktorskimi
66 wypromowanych magistrów; 3 wypromowanych doktorów; 2 otwarte przewody doktorskie; opieka nad 2 doktorantami.
Opieka merytoryczna nad studentami
Prace roczne i magisterskie z zakresu psychologii uczenia się i pamięci
Oczekiwania wobec studentów
Zainteresowanie procesami pamięci i uczenia się; podstawowa znajomość języka angielskiego; samodzielność w myśleniu
Działalność organizacyjna
- Na Wydziale Psychologii UW m.in. Komisja Rady Wydziału ds Współpracy z Zagranicą (sekretarz); komisja ds Oceny Nauczycieli Akademickich (sekretarz); Komisja ds Badań i Finansowania (członek) – w latach 1994-96. Komisja Rekrutacyjna – 1991, 1994, 1996; członek kilku komisji Rady Wydziału (Budżetowej, ds. Wydawnictw, ds. Nagród i Odznaczeń, ds. Przewodów Doktorskich), przewodnicząca Komisji ds. Oceny Doktorantów
- Na Uniewersytecie Warszawskim aktywność organizacyjna polega m.in. na udziale w komisji rekrutacyjnej na MISH UW; funkcji członka Rady Programowej Festiwalu Nauki, Warszawa; członka Rady Programowej Szkoły Języków Obcych Uniwersytetu Warszawskiego; Przewodniczącej Komisji ds. Etyki Badań Ludzi w Interdyscyplinarnym Centrum Genetyki Zachowania UW; członka Senackiej Komisja Prawno-Statutowej UW; członka Kolegium MISH UW; członka Rady Naukowej ICGZ UW; członka Rady Naukowej ISS UW; członka Rady Uniwersytetu Otwartego UW; członka Senackiej Komisji ds. Budżetu i Finansów UW; członka Odwoławczej Komisji Oceniającej UW.
- Inne formy aktywności organizacyjnej poza Uniwersytetem Warszawskim obejmują m.in. pełnienie funkcji eksperta Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej; członka Rady Naukowej Instytutu Psychologii PAN; członka z wyboru Komitetu Psychologii PAN; eksperta Zespołu Ekspertów Zewnętrznych ds. Analiz Delphi Narodowego Programu Foresight Polska 2020.
- Kierownik Katedry Psychologii Uczenia się i Pamięci
- Kierownik studiów podyplomowych „Trener umiejętności poznawczych”
- Prodziekan Wydziału ds Naukowych i Współpracy z Zagranicą, 1999-2002; Prodziekan Wydziału ds Finansowych i Rozwoju Kadr, 2002-2005; Dziekan Wydziału, 2008-2016
- Działalność w PTP (m. in. członek Głównej Komisji Rewizyjnej – 1985-88; 2007-; przewodnicząca Sądu Koleżeńskiego -1988-94; członek Sądu Koleżeńskiego -1994-2000; 2003-2007; członek Głównej Komisji Rewizyjnej 2007-2009).
- Funkcje w ciałach wydawniczych: członek Advisory Board w „Research Dialogue in Learning and Instruction” od 1997; członek Editorial Review Board „The Australian Journal of Educational and Developmental Psychology” – Electronic Journal, od 2000; członek Editorial Board „Educational Research Review”, od 2005
Aktywność międzynarodowa
Członek z wyboru European Association for Research on Learning and Instruction od 1991; Członek Międzynarodowego Komitetu Programowego 6tej Konferencji EARLI, Nijmegen, 1995
Współpraca międzynarodowa
Pobyty naukowo badawcze w ośrodkach zagranicznych: Universita di Padova, 1992; Helsinki, 1994; Potsdam Universitat, 1994; University of Newcastle, Australia, 2001