Badania nad spektrum autyzmu

Zachowania repetytywne u małych dzieci rozwijających się typowo oraz z zaburzeniami neurorozwojowymi.

Zastosowanie skal Q-CHAT i BISCUIT w badaniu objawów autyzmu u małych dzieci.

Głębokie sieci neuronowe w badaniu komunikacji społecznej w autyzmie

Celem projektu jest sprawdzenie efektywności głębokich sieci neuronowych wykrywania ASD na podstawie narracji wypowiadanych przeze osoby w spektrum autyzmu. Projekt realizowany jest przez Izabelę Chojnicką we współpracy z dr Aleksandrem Wawrem z Instytutu Podstaw Informatyki PAN.

Zwyczaje żywieniowe niemowląt i małych dzieci – korzyści neurorozwojowe

Celem projektu sprawdzenie wpływu karmienia piersią oraz wczesnego żywienia dziecka na jego rozwój, w tym na rozwój komunikacji społecznej, interakcji społecznych oraz wzorców zachowań i zainteresowań. Projekt realizowany jest przez Izabelę Chojnicką

Molecular study of autism spectrum disorder discordant monozygotic twins

Współpraca (Izabela Chojnicka) z zespołem kierowanym przez prof. Rafała Płoskiego Zakładu Genetyki Medycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przy projekcie badania bliźniąt jednojajowych, z których jedno ma rozpoznane zaburzenie ze spektrum autyzmu, a drugie nie. Zakłada się, że bliźnięta monozygotyczne (MZT) mają identyczne genomy. Zatem MZT o niezgodnym fenotypie (w uproszczeniu: jedno z bliźniąt chore, drugie zdrowe), zwłaszcza w przypadku chorób i zaburzeń o wysokim współczynniku zgodności fenotypowej (w przypadku ASD szacuje się go na ok. 90%), zapewniają unikalny model badawczy umożliwiający identyfikację wariantów genetycznych odpowiedzialnych za niezgodne fenotypy.

A jak Autyzm

Ogólnym celem projektu jest zbadanie postrzegania i postaw społecznych wobec osób ze spektrum autyzmu w różnych grupach (m.in. rodzice, rodzeństwo, profesjonaliści, przyjaciele i znajomi, studenci). W ramach pierwszego badania, realizowanego od grudnia 2020, badamy: poziom wiedzy na temat autyzmu, dystans społeczny wobec osób z autyzmem, deklarowane postawy, a także preferencje dotyczące terminów, jakie powinny być stosowane w odniesieniu do autyzmu i osób z autyzmem. Kolejne planowane badania dotyczące uwarunkowań postaw wobec osób ze spektrum obejmą reprezentatywną próbę dorosłych Polaków (badanie 2) oraz serię eksperymentów (badanie 3).

Kierownik projektu: Ewa Pisula

Zespół badawczy: dr Anna Banasiak, mgr Magdalena Bawolak, Julia Mikołajewska, Natalia Tkacz, Zuzanna Tyczyńska (studentki Wydz. Psychologii)

Osoby ze spektrum autyzmu w czasie pandemii COVID-19

Celem projektu jest poznanie sytuacji osób ze spektrum autyzmu w czasie pandemii COVID-19, w tym zwłaszcza dobrostanu psychicznego, potrzebnego wsparcia, spostrzeganego zagrożenia i deklarowanych zachowań zw. z bezpieczeństwem zdrowotnym. Pierwsze badanie z tego cyklu przeprowadzone zostało w marcu i kwietniu 2020. W marcu 2021 rozpoczęła się II fala badania.

Publikacje

2022

Niedźwiecka, A., Pisula, E. (2022). Symptoms of Autism Spectrum Disorders Measured by the Qualitative Checklist for Autism in Toddlers in a large sample of Polish toddlers. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19, 3072. https://doi.org/10.3390/ijerph19053072

Płatos, M., Wojaczek, K., & Laugeson, E. A. (2022). Effects of Social Skills Training for Adolescents on the Autism Spectrum: a Randomized Controlled Trial of the Polish Adaptation of the PEERS® Intervention via Hybrid and In-Person Delivery. Journal of Autism and Developmental Disorders, 1-15.

Ferenc, K., Płatos, M., Pyrka, K., Król, M. (2022). Looking through Rainbow-Rimmed Glasses – Taking Neurodiversity Perspective is Related to Subjective Well-being of Autistic Adults. Autism, 1-14.

2021

Wawer, A., Chojnicka, I., Okruszek, L. Sarzynska-Wawer, J. (2021) Single and Cross-Disorder Detection for Autism and Schizophrenia. Cognitive Computation. https://doi.org/10.1007/s12559-021-09834-9

Płatos, M., & Pisula, E. (2021). Friendship understanding in males and females on the autism spectrum and their typically developing peers. Research in Autism Spectrum Disorders, 81, 101716.

Pisula, E., Niedźwiecka, A. (2021). Symptoms of Autism, Comorbid Mental Health Conditions and Challenging Behaviors among Toddlers with Down Syndrome at Low Risk for ASD—Characterization Using the BISCUIT—Parts 1–3. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18:10684. https://doi.org/10.3390/ijerph182010684

Płatos, M., & Wojaczek, K. (2021). Od pomysłu do zmiany społecznej. Możliwości i bariery rozwoju innowacji społecznych w Polsce na przykładzie rozwiązań dla osób ze spektrum autyzmu. Przegląd Psychologiczny, 64(1).

Płatos, M. (2021). Warsztaty umiejętności społecznych PEERS® jako wystandaryzowana i oparta na dowodach metoda terapeutyczna dla nastolatków i dorosłych ze spektrum autyzmu. Kwartalnik „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania”, III-IV(40-41), s. 118-130.

2020

Barańczuk. U., & Pisula, E. (2020). Parental stress and symptoms of depression: a preliminary report. International Journal of Developmental Disabilities, doi: 10.1080/20473869.2020.1797450

Chojnicka I, Wawer A (2020). Social Language in Autism Spectrum Disorder: A Computational Analysis of Sentiment and Linguistic Abstraction. PLoS One. Mar 6;15(3):e0229985. doi: 10.1371/journal.pone.0229985.

Chojnicka, I. (2020). Rozdział: Narzędzia inżynierii lingwistycznej w badaniu komunikacji społecznej w autyzmie. W: Psychologiczne mechanizmy regulacji z perspektywy zdrowia i choroby., Bargiel-Matusiewicz, K., Ledzińska, M. Warszawa: Liberi Libri.

Chojnicka I., de Ines, M., & Kwasiborska-Dudek, J. (2020). Rozdział: Zaburzenie ze spektrum autyzmu – kryteria diagnostyczne, uwarunowania genetyczne i neurobiologiczne. W: Diagnoza i terapia logopedyczna małego dziecka z zaburzeniem ze spektrum autyzmu (ASD). Kwasiborska-Dudek, J., Emiluta-Rozya, D. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Bejarano-Martín, Á., Canal-Bedia, R., Magán-Maganto, M. et al. Early Detection, Diagnosis and Intervention Services for Young Children with Autism Spectrum Disorder in the European Union (ASDEU): Family and Professional Perspectives. J Autism Dev Disord 50, 3380–3394 (2020). https://doi.org/10.1007/s10803-019-04253-0

Niedźwiecka, A.,  Domasiewicz, Z., Kawa, R., Tomalski, P., Pisula, E. (2020). Sensory processing in toddlers with autism spectrum disorders. European Journal of Developmental Psychology, 17(4), 527-555. DOI: 10.1080/17405629.2019.1676715

Omelańczuk, I., Pisula, E. (2020). Correlations between temperament and autistic trait measures – Quantitative or qualitative differences between children with and without autism spectrum disorders? Research in Autism Spectrum Disorders, 76, doi.org/10.1016/j.rasd.2020.101602.

Pisula, E., and Banasiak, A. (2020) Empowerment in Polish fathers of children with autism and Down syndrome: the role of social support and coping with stress – a preliminary report. Journal of Intellectual Disability Research, 64: 434– 441. https://doi.org/10.1111/jir.12681.

Pisula, E., & Barańczuk, U. (2020). Psychometric Properties of a Polish Version of the Parental Stress Index III (PSI III). Journal of Developmental and Physical Disabilities. 32, 455-475. doi: 10.1007/s10882-019-09697-x

Pisula, E., Omelańczuk, I. (2020). Zaburzenia ze spektrum autyzmu jako całościowe zaburzenia rozwoju. W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska i A. Borkowska (red.)., Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (str. 293-312). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Piwowarczyk, A., Horvath, A., Pisula, E. et al. Gluten-Free Diet in Children with Autism Spectrum Disorders: A Randomized, Controlled, Single-Blinded Trial. J Autism Dev Disord 50, 482–490 (2020). https://doi.org/10.1007/s10803-019-04266-9

2019

Chojnicka I, Pisula E (2019). Adaptation and psychometric properties of the Polish version of the Short Sensory Profile 2. Medicine (Baltimore). 2019 Nov;98(44):e17689. doi: 10.1097/MD.0000000000017689.

Chojnicka I, Pisula E (2019). Cross-Cultural Validation of the Polish Version of the ADI-R, Including New Algorithms for Toddlers and Young Preschoolers. Child Psychiatry & Human Development, Epub ahead of print. doi: 10.1007/s10578-018-00865-2

Fletcher-Watson, S., Larsen, K., & Salomone, E. (2019). What do parents of children with autism expect from participation in research? A community survey about early autism studies. Autism, 23(1), 175–186. http://doi.org/10.1177/1362361317728436

Płatos, M., & Pisula, E. (2019). Service use, unmet needs, and barriers to services among adolescents and young adults with autism spectrum disorder in Poland. BMC health services research, 19(1), 587.

2018

Pisula, E., Pudło, M., Słowińska, M., Kawa, R., Banasiak, A., & Łojek, E. (2018). Right Cerebral Hemisphere Language and Communication Functions in Females and Males with Autism Spectrum Disorders and Normal Intelligence. Psychology of Language and Communication, 22(1), 372–393. http://doi.org/10.2478/plc-2018-0017

Płatos, M., & Wojaczek, K. (2018). Broadening the scope of peer-mediated intervention for individuals with autism spectrum disorders. Journal of autism and developmental disorders, 48(3), 747-750.

Pudło, M., Pisula, E. (2018). The relationship between gestures and non-verbal communication and attentional processing in high-functioning adolescents with autism spectrum disorder. Autism & Developmental Language Impairments, 3, 1–11.

2017

Chojnicka I, Pisula E (2017). ADOS-2 Protokół obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu. Wydawca: Hogrefe – Testcentrum, s.r.o., ISBN 978-80- 86471-58- 7

Chojnicka I, Pisula E (2017). Adaptation and Validation of the ADOS-2, Polish Version. Frontiers in Psychology, Epub ahead of print. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01916

Magán-Maganto, M., Bejarano-Martín, Á., Fernández-Alvarez, C., Narzisi, A., García-Primo, P., Kawa, R., … Canal-Bedia, R. (2017). Early Detection and Intervention of ASD: A European Overview. Brain Sciences, 7(12), 159. http://doi.org/10.3390/brainsci7120159 

Matson, J.L., Matheis, M., Burns, C.O., Esposito, G., Venuti, P., Pisula, E., Misiak, A., Kalyva, E., Tsakiris, V., Kamio, Y., Ishitobi, M., Goldin, R.L. (2017). Examining cross-cultural differences in autism spectrum disorder: A multinational comparison from Greece, Italy,   Japan, Poland, and the United States. European Psychiatry, 42, 70–76; http://dx.doi.org/10.1016/j.eurpsy.2016.10.007

Pisula, E., Pudło, M., Słowińska, M., Kawa, R., Strząska, M., Banasiak, A., & Wolańczyk, T. (2017). Behavioral and emotional problems in high-functioning girls and boys with autism spectrum disorders: Parents’ reports and adolescents’ self-reports. Autism, 21(6), 738–748. http://doi.org/10.1177/1362361316675119

Pisula, E., Porębowicz-Dörsmann, A. (2017). Family functioning, parenting stress and quality of life in mothers and fathers of Polish children with high functioning autism or Asperger syndrome. PLOS ONE, 12(10), e0186536. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0186536.

Piwowarczyk, A., Horvath, A., Łukasik, J., Pisula, E., Szajewska, H. (2017 on-line). Gluten‑ and casein‑free diet and autism spectrum disorders in children: a systematic review. European Journal of Nutrition, DOI 10.1007/s00394-017-1483-2.

Tomalski, P., Marczuk, K., Pisula, E., Malinowska, A., Kawa, R., & Niedźwiecka, A. (2017). Chaotic home environment is associated with reduced infant processing speed under high task demands. Infant Behavior and Development, 48, 124–133. http://doi.org/10.1016/j.infbeh.2017.04.007

2016

Grzegorzewska, J., Pisula, E., Borkowska, A. (2016). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. W: L. Cierpiałkowska i H. Sęk (red.). Psychologia kliniczna (s. 451-497). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA. 

Płatos M. (2016, red.). Ogólnopolski Spis Autyzmu. Sytuacja młodzieży i dorosłych z autyzmem w Polsce. Warszawa: Stowarzyszenie Innowacji Społecznych “Mary i Max”. 

Pisula, E., Kawa, R., Danielewicz, D., Pisula, W. (2015). The Relationship between Temperament and Autistic Traits in a Non-Clinical Students Sample. Plos One, 10(4): e0124364. doi:10.1371/journal. Pone.0124364

Pisula, E., Ziegart-Sadowska, K., Kawa, M. (2015). Language abilities in preschool-aged siblings of children with ASD – preliminary report. Health Psychology Reports, 3(3), 3-12. 

Pisula, E., Ziegart-Sadowska, K. (2015). Broader Autism Phenotype in Siblings of Children with ASD—A Review. International Journal of Molecular Sciences, 16, 13217-13258; doi:10.3390/ijms160613217. 

Pisula, E., Danielewicz, D., Kawa, R., & Pisula, W. (2015). Autism spectrum quotient, coping with stress and quality of life in a non-clinical sample – an exploratory report. Health and Quality of Life Outcomes, 13(1), 173. http://doi.org/10.1186/s12955-015-0370-x

Pisula, E., Chojnicka, I. i Tomalski, P. (2016). Ocena efektywności wczesnych interwencji psychospołecznych podejmowanych wobec dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W: Rozetti, A., Słopień, A. i Pisula, E. (2016) (red.). Spektrum autyzmu – jak pozyskiwać wiarygodne informacje, formułować wskazania oraz oceniać skuteczność stosowanych oddziaływań terapeutycznych (str. 141-164). Łódź – Warszawa: Krajowe Towarzystwo Autyzmu. 

2015

Wojaczek, K., Płatos, M., Okruszek, Ł., Lipnicka, M. (2015). Zastosowanie programów komputerowych w terapii osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Psychiatria i Psychoterapia, 11(2), s. 21-37.

Płatos, M., Wojaczek, K., Zawisny, A. (2015).  W stronę przyjaźni zorganizowanej. Wolontariat koleżeński jako brakujący element kompleksowego systemu wsparcia osób z autyzmem. W: P. Tomaszewski, K. Bargiel-Matusiewicz, E. Pisula (red.), Społeczne i kulturowe aspekty niepełnosprawności. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 109-129. 

2014

Pisula, W., Pisula, E. (2014). Autism prevalence and meat consumption – a hypothesis that needs to be tested. Medical Hypotheses, 83, 488–493. doi:10.1016/j.mehy.2014.08.007.

Rybakowski, F., Bialek, A., Chojnicka, I., Dziechciarz, P., Horvath, A., Janas-Kozik, M., Jeziorek, A., Pisula, E., Piwowarczyk, A., Slopien, A., Sykut-Cegielska, J., Szajewska, H., Szczaluba, K., Szymanska, K., Urbanek, K., Waligórska, A., Wojciechowska, A., Wroniszewski, M., Dunajska, A. (2014). Autism spectrum disorders – epidemiology, symptoms, comorbidity and diagnosis. Psychiatria Polska, 48(4), 653-665.

2013

Kawa, R., Pisula, E. (2013). Exploratory behaviour and adaptation to novelty in preschool children with autism – a preliminary report. Polish Psychological Bulletin, 44(1), 21-30. 

Pisula, E., Kawa, R., Szostakiewicz, Ł., Łucka, I., Kawa, M., Rynkiewicz, A. (2013). Autistic Traits in Male and Female Students and Individuals with High Functioning Autism Spectrum Disorders Measured by the Polish Version of the Autism-Spectrum Quotient. Plos One, 8(9), e75236.

2012

Pisula, E., Łukowska, E. (2012). Perception of social relationships with classmates and social support in adolescents with Asperger syndrome attending mainstream schools in Poland. School Psychology International, 33(2), 185-206; doi 10.1177/0143034311415784.

Waligórska, A., Pisula, E., Waligórski, M., Letachowicz, M. (2012). AutismPro system in supporting treatment of children with autism in Poland. Pediatrics International, 54, 693–700 doi: 10.1111/j.1442-200X.2012.03637.x

Pisula, E., Noińska, D. (2011). Stres rodzicielski i pozytywna percepcja doświadczeń związanych z opieką nad dzieckiem  u rodziców dzieci z autyzmem uczestniczących w różnych formach terapii. Psychologia Rozwojowa, 16, 75-88.

Woźniak-Rekucka, P., Pisula, E. (2011). Temperament dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu jako czynnik warunkujący stres rodziców – przegląd badań. Psychologia, Etologia, Genetyka, 24, 45-61.2011

2010

Dąbrowska, A., Pisula, E. (2010). Parenting stress and coping styles in mothers and fathers of pre-school children with autism and Down syndrome. Journal of Intellectual Disability Research, 54(3), 266–280.

Pisula, E., Kossakowska, Z. (2010). Sense of coherence and coping with stress among mothers and fathers of children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 40(12), 1485–1494, DOI: 10.1007/s10803-010-1001-3.

Pisula, E. (2010). The autistic mind in the light of neuropsychological studies. Acta Neurobiologiae Experimentalis, 70, 119-130.

Kawa, R., Pisula, E. (2010). Locomotor activity, object exploration and space preference in children with autism and Down syndrome. Acta Neurobiologiae Experimentalis, 70, 131-140.