Alina Szemińska

Alina Szemińska (1907-1986). Studiowała psychologię dziecka na Uniwersytecie Berlińskim. Od roku 1928 kontynuowała swe studia w Instytucie J. J. Rousseau w Genewie. W latach 1932-1939 była asystentką w tym Instytucie i współpracowała z Jeanem Piagetem. Zaplanowała i przeprowadziła pionierskie badania nad rozwojem rozumienia przez dzieci faktu, że pewne przekształcenia przedmiotu nie zmieniają jego cech ilościowych (np. przelanie płynu do innego naczynia może spowodować, że jego poziom zmieni się, jednakże ilość płynu pozostanie ta sama). Pierwszy artykuł na ten temat opublikowała razem z Piagetem w roku 1935, a ich wspólna książka (pt. La gen.se du nombre chez l’enfant) ukazała się w roku 1941. W przeddzień wojny wróciła do Polski. Przez 9 miesięcy była więziona na Pawiaku, a od listopada 1943 r. była więźniarką Oświęcimia aż do dnia wyzwolenia obozu.

Po wojnie pracowała w poradni psychologicznej dla dzieci. Przez kilka lat kierowała Zakładem Psychologii w warszawskim Instytucie Pedagogiki. Na Uniwersytecie Warszawskim pełniła funkcję zastępcy profesora, prowadziła wykłady z psychologii rozwojowej i seminarium magisterskie.

Była współautorką kilku książek wydanych w języku francuskim. Książki te przetłumaczono na różne języki, ale nie ukazały się dotąd po polsku. Książkę o rozwoju pojęcia liczby u dzieci (1941) przetłumaczono na 6 języków, książkę o rozwoju pojęć geometrycznych (1948, współautorzy: J. Piaget i B. Inhelder) przełożono na 3 języki, książka o rozumieniu pojęcia funkcji (1968, współautorzy: J. Piaget, J-B. Grize, V. Bang) miała 2 tłumaczenia.

W Polsce cieszy się do dziś uznaniem w kręgu specjalistów w zakresie nauczania matematyki. Doceniono także jej rolę w opracowaniu metodyki badania dojrzałości szkolnej. Niestety wspomniane wyżej jej doniosłe odkrycie naukowe dotyczące sposobu badania rozwoju zdolności do koordynowania dwu przeciwstawnych czynności umysłowych (czynności umysłowego przekształcania przedmiotu z czynnością umysłowego odwracania przekształcenia), nie jest do dziś wiązane z jej nazwiskiem. Pytanie, dlaczego tak się stało, można uznać za warte podjęcia przez historyków nauki.

Nadanie Alinie Szemińskiej przez Uniwersytet Genewski tytułu doktora honoris causa (w roku 1979) można uznać za częściową rekompensatę niedostatku uznania jej zasług dla psychologii.